Službeno ime

Okupirane palestinske teritorije ( en: The Occupied Palestinian Territories, arapski: الأراضي الفلسطينية المحتلة)

Državni praznici

Organi Palestinske samouprave proslavljaju verske praznike kao praznike palestinske nacije. Datumi islamskih praznika variraju jer se računaju po islamskom lunarnom kalendaru koji ima 354 umesto 365 dana. To su sledeći praznici: Rođenje proroka Muhameda, Eid al-Fitr (kraj Ramadana), Eid al-Adha (praznik žrtvovanja), Zikra al-Hijra al-Nabawiya i pravoslavni i katolički Božić.

Geografija

Okupirane palestinske teritorije se sastoje iz dve geografske celine: Zapadne obale i Gaze koje su međusobno razdvojene teritorijom države Izrael. Geografske koordinate Gaze su 31˚ 25′ N i 34˚ 20′ E , dok su koordinate Zapadne obale 32˚ 00′ N i 35˚ 15′ E.

Ukupna površina koju zauzimaju Okupirane palestinske teritorije iznosi 6 217 km². Pojas Gaze zauzima prostor od ukupno 364 km², dok se prostor Zapadne obale prostire na 5 853 km².

Oblast Gaze se graniči na jugu sa Egiptom na istoku i severu sa Izraelom dok na zapadu izlazi na Sredozemno more.

Teritorija Gaze je sačinjena uglavnom od ravnog terena. Jedini brdoviti predeo sa peskovitim dinama se nalazi u blizini obale Sredozemnog mora. Najviša tačka je Abu Avdah (Joz Ebu’ Auda) na 105 metara iznad morskog nivoa. Prirodni resursi su oranice (oko trećina oblasti se navodnjava), a nedavno su otkrivene i rezerve prirodnog gasa. Stanovništvo u pojasu Gaze je zavisno od snabdevanja vodom sa Habesor izvora koji se nalazi u južnom Izraelu. Voda iz ovog izvora napaja i pojas Gaze i Izrael, s tim što je veći deo njegovog toka preusmeren da ide ka Izraelu, čime je u toku zime dodatno otežano snabdevanje vodom u Gazi. Oblast Gaze ima umerenu klimu sa blagim zimama i suvim i toplim letima sa čestim sušama.

Najviše naseljeni gradovi u pojasu Gaze su administrativni centar grad Gaza, sa preko 800 hiljada stanovnika i grad Khan Yunis na jugu Gaze sa nešto manje od 200 hiljada stanovnika.

Oblast Zapadne obale se na istoku graniči sa Jordanom ( u dužini granice od 97 km), dok je sa ostalih strana okružena teritorijom države Izrael.

Teritorija Zapadne obale se uglavnom sastoji od grubo ispresecanih neplodnih visoravni sa nešto vegetacije u zapadnom delu, dok je istočni deo uglavnom neplodan. Najviša tačka je vrh Tal Asur na 1 022 m iznad morskog nivoa, dok je najniža tačka depresija Mrtvog mora na nivou od 408 m ispod morskog nivoa. Prirodni resursi su oranice, ali važno je napomenuti da je svega 27 % zemlje obradivo. Oblast Zapadne obale nema izlaz na more, ali obuhvata 220 km² površine slanog jezera pod nazivom Mrtvo more. Zapadna obala ima sličnu klimu kao i oblast Gaze- umerenu klimu sa blagim zimama i suvim i toplim letima koja su praćena čestim sušama.

Na Zapadnoj obali najviše naseljeni gradovi su grad Hebron ( sa 620 hiljada stanovnika), Istočni Jerusalim (sa nešto manje od 400 hiljada stanovnika) i Nablus ( oko 350 hiljada stanovnika).

U Deklaraciji o nezavisnosti, kojom je 15. novembra 1988. godine proglašena država Palestina, kao glavni grad je označen Jerusalim. Međutim, pošto palestinska Vlada nema nikakvu faktičku kontrolu nad Jerusalimom, koji je u potpunosti pod kontrolom Izraela, administrativno središte palestinske države je smešteno u gradu Ramali.

Stanovništvo

Prema podacima iz jula 2012. godine na teritoriji Zapadne obale živi 2.6 miliona stanovnika. Od ukupnog broja stanovnika, nešto više od 300 hiljada su izraelski doseljenici koji su od 1897.godine počeli da naseljavaju Zapadnu obalu, dok oko 180 hiljada Jevreja živi na teritoriji Istočnog Jerusalima.
Od ukupnog broja stanovnika, njih 35 % pripada grupi mlađoj od 14 godina, 61 % pripada starosnoj grupi od 15-64 godine, dok je samo 3.7 % stanovnika starijih od 65 godina.

Na Zapadnoj obali 72 % stanovništva živi u urbanim sredinama.

Po etničkoj strukturi, stanovništvo Zapadne obale se sastoji od 83 % pretežno palestinskih Arapa, dok Jevreji čine 17 % stanovništva.

Na teritoriji Gaze, prema podacima iz jula 2012.godine, živi oko 1.7 miliona stanovnika. Od ukupnog broja stanovnika, njih preko 40% pripada starosnoj grupi mlađoj od 14 godina, 53 % pripada grupi od 15-65 godina, dok je samo 2.6 % stanovništva starije od 65 godina.

U pojasu Gaze 72 % stanovništva živi u urbanim sredinama.

Po etničkom sastavu, stanovništvo Gaze je veoma homogeno i gotovo svi stanovnici su palestinski Arapi.

Religija

Najviši pravni akt Palestinske samouprave, Osnovni zakon definiše islam kao zvaničnu religiju Palestine. Ovim aktom je zaštićeno i pravo pripadnika ostalih religija da slobodno ispovedaju svoju veru.

U pojasu Gaze, 99% stanovništva čine sunitski muslimani. Preostalih 1 % čine hrišćani.

Na teritoriji Zapadne obale, 75 % stanovništva su muslimani -suniti. Od preostalih 25 % stanovništva, 17 % čine Jevreji, dok hrišćani čine preostalih 8 % stanovništva. Među hrišćanima najviše ima pripadnika verske zajednice grčkih pravoslavaca.

Jezik

 Pored arapskog jezika i engleski je u velikoj meri zastupljen kao drugi jezik. Na Zapadnoj obali, gde pored Palestinaca žive i izraelski naseljenici, veoma je zastupljen i hebrejski jezik. Hebrejski jezik govore i mnogi Palestinci na Zapadnoj obali.

Privreda i ekonomija

Ekonomska situacija u Gazi je znatno teža nego na Zapadnoj obali. Gaza je potpuno izolovana, jer je Izrael posle Hamasovog preuzimanja vlasti u Gazi (jun 2007. godine) skoro potpuno zatvorio prelaze između Gaze i Izraela. Sloboda kretanja je znatno ograničena za stanovnike Gaze, zbog toga je i njihova mogućnost ekonomske razmene gotovo onemogućena.

Takođe, nekada razvijena luka u gradu Gazi je blokirana od strane izraelskih bezbednosnih snaga još od 1967. godine, čime je mogućnost pomorske trgovine i razvoj ribarstva praktično onemogućen.

Izraelska blokada onemogućava legalnu trgovinu, zbog toga je stanovništvo Gaze izgradilo mrežu tunela ispod granice sa Egiptom. Kroz ove tunele iz Egipta u Gazu stiže hrana, obuća, odeća, tehnička roba i druge potrebštine. Procenjuje se da svake godine kroz ove tunele prođe količina robe u vrednosti od 500 do 700 miliona dolara (USD).

Ekonomska situacija na prostoru Zapadne obale je nešto bolja od situacije u pojasu Gaze. Izrael je nametnuo niz ograničenja slobodi kretanja ljudi i robe u okviru Zapadne obale, ali za razliku od Gaze, Zapadna obala nije potpuno zatvorena. Izrael ograničava ulaz i izlaz robe na prostor Izraela sa Zapadne obale, te održava i niz kontrolnih punktova na putevima u okviru Zapadne obale i kontroliše granični prelaz prema Jordanu. Otežavajući faktor za ekonomiju i za kretanje ljudi i dobara iz Zapadne obale, predstavlja zid, koji Izrael gradi duž granice sa Zapadnom obalom.

Palestina nema svoju valutu već se kao valuta na Okupiranoj palestinskoj teritoriji koristi novi izraelski šekel (New Israeli Shekel – NIS), s tim što se na teritoriji Zapadne obale gotovo isključivo koristi jordanski dinar.

Istorijsko- politički razvoj

 

Strateški značajna pozicija Palestine je ovu teritoriju učinila metom osvajanja od strane raznih carstava, počevši od izraelskih plemena, preko Asirije, Persije, Rimskog carstva, Vizantije, arapskih plemena, pa sve do Osmanlijskog carstva koje je vladalo Palestinom od 1517.godine do 1917. godine.

Pred početak Prvog svetskog rata, Palestina je bila pod vlašću Otomanskog carstva. U jeku Prvog svetskog rata, 1916. godine sačinjen je Sajks-Pikotov sporazum kojim su podeljene interesne oblasti na Bliskom istoku između Velike Britanije i Francuske, u slučaju njihove pobede u ratu. Prema ovom planu, Palestina je trebala da dobije međunarodni nadzor dok se ne konsultuju ostale velike sile (Rusija i SAD), a posle ovih konsultacija bi bila izvršena podela Palestine između Velike Britanije i Francuske.

Pored toga, Velika Britanija je postigla dogovor sa Šarif Husein ibn Alijem od Meke (Shareef Husein ibn Ali of Mecca), emirom Meke, da ukoliko Arapi pomognu savezničkim snagama u borbama sa osmanlijskom vojskom na prostoru Palestine, Britanija će im omogućiti formiranje slobodne arapske države na prostoru od Sirije do Saudijske Arabije. Arapi su podigli ustanak 1916. godine i uspeli da oslobode Palestinu od osmanlijske vlasti. Velika Britanija je pored ova dva dogovora za podelu Palestine načinila i treći dogovor. U Balfur Deklaraciji izdatoj 1917. godine Velika Britanija daje svoju podršku za osnivanje jevrejske države na području Palestine, uz davanje garancija etničkim i religijskim manjinama.

Podrška Britanije za stvaranje jevrejske države došla je kao rezultat delovanja Cionističkog pokreta koji je osnovan 1897.godine u Švajcarskoj. Cilj ovog pokreta bio je povratak Jevreja na teritoriju koju su naseljavali pre više od dve hiljade godina i osnivanje njihove države na teritoriji Palestine. Od tada je broj jevrejskih useljenika na teritoriju Palestine konstantno rastao i 1914. godine je bilo oko 85 000 Jevreja u Palestini, što je veliko povećanje u odnosu na 12 000 Jevreja koliko ih je živelo u Palestini 1845. godine.

Na mirovnoj konferenciji, održanoj nakon završetka Prvog svetskog rata, odlučeno je da se Palestina poveri Velikoj Britaniji na privremenu upravu. Uprava Velike Britanije nad Palestinom je formalizovana 1922. godine odlukom Lige naroda. U preambuli dokumenta, kojim je Liga naroda poverila Velikoj Britaniji upravu nad Palestinom, navedeno je da je cilj britanske uprave nad Palestinom omogućavanje formiranja nacionalne države Jevreja, uz poštovanje građanskih i religijskih prava nejevrejskog stanovništva.

U toku britanske uprave nad Palestinom (od završetka Prvog svetskog rata do 1948.godine), palestinski Arapi su tri puta dizali ustanak protiv jevrejskih useljenika i britanske uprave: 1920., 1921. i 1929. godine. Uprkos tome, do 1945. godine, Jevreji su činili 31% populacije na teritoriji Palestine, odnosno jevrejska zajednica je brojala oko 553 600 ljudi.

Kada su 1936. godine britanske snage u pucnjavi ubile Iz al din El Kasama (Izz al din El Qassam), sirijskog propovednika koji je živeo u Palestini, Palestinci su na to odgovorili masovnim štrajkom koji je kasnije prerastao u veliku arapsku pobunu, koja je trajala sve do 1939. godine. Paralelno sa štrajkom Arapi su vršili napade na jevrejska naselja, kao i na britanske snage. Britanske snage su oštro odgovorile na arapsku pobunu i uz pomoć lokalne jevrejske milicije Haganah (što na hebrejskom znači odbrana) uspeli su da do kraja 1939. godine slome otpor pobunjenika.

Ove pobune su imale i dalekosežnije posledice na razvoj političke situacije u Palestini, jer su konačno ukazale na nemogućnost zajedničke arapsko-jevrejske države. Suočena sa arapskom pobunom, britanska Vlada 1937. godine formira Pilovu komisiju koja je utvrdila da je britanski mandat nad Palestinom nefunkcionalan i da je podela Palestine nužna. Pilova komisija je predvidela stvaranje manje jevrejske i veće arapske države sa Jerusalimom kao internacionalnim delom pod britanskom upravom. Plan Pilove komisije je odbijen i od strane Arapa i od strane Jevreja.

Sa ciljem da se utiče na palestinske Arape da prekinu sa daljim nemirima, britanska Vlada je donela 1939. godine tzv. „Beli papir“, kojim je uvedeno ograničavanje broja jevrejskih useljenika na prostor Palestine, u toku narednih 5 godina. I ovu britansku odluku su stanovnici Palestine negativno primili. Arapi su smatrali da je 5 godina nedovoljno, jer postoji mogućnost da se ponovo nastavi useljavanje Jevreja. Jevreji su smatrali da su Britanci pogazili smisao mandata Britanije nad Palestinom.

Po okončanju Drugog svetskog rata, Velika Britanija se suočila sa pritiscima od strane Sjedinjenih Američkih Država da poništi Beli Papir i da dozvoli useljavanje Jevreja u Palestinu. Sa druge strane arapske zemlje: Saudijska Arabija, Sirija, Liban, Irak, Transjordan (današnji Jordan), Jemen i Egipat su u martu 1945. godine osnovale Arapsku ligu i zajedničkim snagama počele sa pritiscima na Britaniju da reši pitanje Palestine. Suočena sa svim ovim pritiscima, a bez rešenja za pitanje Palestine, Velika Britanija 1947. godine predaje nadležnost za rešavanje ovog pitanja Ujedinjenim nacijama.

UN su osnovale specijalnu komisiju za Palestinu (The United Nations Special Commission on Palestine (UNSCOP) sa ciljem osmišljavanja plana za rešenje pitanja političke organizacije Palestine. Komisija je osmislila plan podele Palestine na dve približno jednake države, jevrejsku i arapsku, dok bi Jerusalim bio internacionalna zona. Generalna skupština UN-a je 29. novembra 1947. godine usvojila ovaj plan. Jevreji su prihvatili plan, ali su ga Arapi odbili.

Ubrzo posle objavljivanja UN-ovog plana podele, krajem 1947.godine na prostoru Palestine počinju sukobi između jevrejskih i arapskih milicija. U maju 1948. godine Velika Britanija je proglasila da je britanski mandat nad Palestinom okončan. Odmah po okončanju britanskog mandata jevrejski naseljenici proglašavaju nezavisnost države Izrael, na prostoru koji je po UN-ovom planu pripao Jevrejima. Palestinski Arapi i susedne arapske zemlje objavljuju rat Izraelu, čime je započet prvi arapsko-izraelski rat. Ovaj rat je trajao do 1949. godine i okončan je velikom pobedom Izraela, koji ne samo da je uspeo da izdrži napade snaga ujedinjenih arapskih zemalja, već je uspeo i da osvoji veći deo teritorije koja je po UN-ovom planu trebala da pripadne palestinskim Arapima, uključujući i zapadni deo Jerusalima.

Prvi arapsko-izraelski rat (1948-1949.godine) je okončan primirjem pod pokroviteljstvom UN-ove organizacije za nadgledanje primirja (United Nations Truce Supervision Organization – UNTSO). U sporazumu o primirju je navedeno da cilj primirja nije da potvrdi teritorijalna proširenja ili uspostavljanje novih granica, čime je pitanje zvanične podele Palestine ostalo i dalje otvoreno. Arapske zemlje nisu priznale Izrael, iako je Izrael postao članica UN-a 11. maja 1949. godine, a granice Izraela definisane duž linije razdvajanja su postale de facto granice Izraela. Kao posledica arapsko – izraelskog rata nastala je izbeglička kriza u kojoj je oko 750 000 palestinskih Arapa izbeglo ili je bilo isterano iz svojih domova. Palestinski Arapi su utočište našli u susednim arapskim zemljama, pojasu Gaze i na Zapadnoj obali.

Drugi arapsko-izraelski rat se odigrao u jesen 1956. godine. Povod za sukob je bila nacionalizacija Sueckog kanala od strane Egipta. Egipat je 1956.godine zabranio izraelskim brodovima da plove kroz Suecki kanal i blokirao je Tiranski prolaz, čime je odsekao pristup Izraela Crvenom moru. U roku od nekoliko sedmica, Izrael je osvojio pojas Gaze i Sinajsku visoravan. Francuska i Velika Britanija su se pridružile Izraelu u napadu na Egipat. Sukob je okončan krajem 1956.godine intervencijom UN-a nakon čega se Izrael povukao sa svih osvojenih teritorija pod pritiskom UN-a, SAD-a i Sovjetskog Saveza.

U isto vreme, pedesetih godina XX veka, palestinski Arapi u izbeglištvu počinju da se politički i vojno organizuju. Jaser Arafat, predsednik Unije palestinskih studenata u Kairu, je zajedno sa Mahmudom Abasom 1959.godine osnovao Fatah (Harakat Tahrir Filastin – Palestinski oslobodilački pokret). Fatah je u početku imao za cilj potpuno uništenje Izraela putem terorističkih i gerilskih akcija.

Od 1965. godine Fatah je, uz podršku Sirije, počeo da izvršava terorističke napade na izraelske civile, a ovi napadi su sprovođeni iz Fatahovih baza sa prostora Libana, Jordana i pojasa Gaze.

Drugi važan korak u organizovanju palestinskih Arapa je bilo organizovanje Palestinske oslobodilačke organizacije (Palestine Liberation Organisation – PLO) 1964.godine. Na samitu Arapske lige koji je održan 1964.godine u Kairu, pod patronatom članica Lige osnovan je PLO kao jedinstveni predstavnik palestinskih Arapa. PLO se sastojao od niza nezavisnih palestinskih organizacija među kojima su najvažnije bile: Fatah, Narodni front za oslobođenje Palestine, Demokratski front za oslobođenje Palestine i Narodna partija Palestine.

Početkom 1967. godine egipatski predsednik Gamal Abdel Naser (Gamal Abdel Nasser) je izneo zahtev pred Ujedinjenim nacijama da povuku mirovne snage sa egipatske granice sa Izraelom, koje su tu raspoređene posle Suecke krize 1956. godine. Istovremeno sa ovim zahtevom, 1967.godine je osnovana i zajednička vojna komanda arapskih zemalja koje počinju da grupišu snage na granicama sa Izraelom. Izrael je, da bi sprečio napad združenih arapskih snaga, 5. juna 1967. godine započeo istovremeni napad na snage Sirije, Jordana i Egipta. U ovom tzv. Šestodnevnom ratu ( od 5.juna do 10.juna 1967.godine) Izrael je uspeo da okupira pojas Gaze, istočni deo Jerusalima, Zapadnu obalu, sirijsku visoravan Golan i egipatsku visoravan Sinaj.

Oko 300 000 palestinskih Arapa je napustilo svoje domove u pojasu Gaze i Zapadne obale bežeći od čestih ratnih sukoba ili odbijajući da žive u okviru Izraela. Palestinske izbeglice su našle utočište u Jordanu, Siriji i Libanu. Arapska liga je posle novog poraza u ratu sa Izraelom izgubila kredibilitet i uticaj među Palestincima, a cela teritorija Palestine se našla pod kontrolom Izraela. Jaser Arafat, vođa Fataha, postaje predsednik PLO-a, a Fatah postaje najuticajnija palestinska organizacija. Fatah je u toku šezdesetih i sedamdesetih godina XX veka izveo niz terorističkih napada na civile u Izraelu. Takođe je pružao podršku i sprovodio obuku raznih terorističkih grupa.

Ubrzo, tokom sedamdesetih godina XX veka, PLO predvođen Jaserom Arafatom počinje da se distancira od gerilskih i terorističkih aktivnosti, koje su sprovodili neki od članova PLO-a. Veliki uspeh PLO je ostvario 1974. godine kada je od strane Arapske Lige proglašen za jedinog zvaničnog predstavnika palestinskog naroda. Iste godine PLO je dobio posmatrački status pri Ujedinjenim nacijama.

Novi arapsko – izraelski sukob je otpočeo 1973. godine. Ratu je prethodila ponuda za započinjanje pregovora o sudbini sinajske visoravni upućena od strane egipatskog predsednika Anvara Sadata (Anwar Sadat) izraelskoj premijerki Goldi Majer. Premijerka Izraela je ovu ponudu odbila, a potom je usledio napad egipatske vojske na izraelske snage u oktobru 1973.godine. Izraelsko-egipatskom ratu se pridružila i Sirija koja je napala izraelske vojne položaje na visoravni Golan. Rat je okončan pobedom Izraela i bez teritorijalnih promena. Pod pokroviteljstvom predsednika SAD, Džimija Kartera, 1979. godine u Kamp Dejvidu je potpisan mirovni sporazum između Egipta i Izraela kojim je ugovoreno povlačenje izraelskih snaga sa prostora Sinaja. Iako je ovaj sporazum stavio tačku na rat između Egipta i Izraela, nije rešio pitanje pojasa Gaze, niti je rešio pitanje palestinske države.

Krajem 70.tih godina XX veka, Izrael je postavio 12 milja široku odbrambenu liniju unutar granica Libana, sa ciljem da neutrališe pogranične napade palestinskih militanata. U naredne tri godine pogranični sukobi između Izraela i palestinskih militanata su se nastavili. Pod pritiskom SAD 1981. godine ugovoreno je primirje između palestinskih militanata i Izraela.

Ipak, ovo primirje nije dugo trajalo. Već 1982. godine Izrael je izveo novu invaziju na Liban. Povod za novu invaziju je bio atentat na izraelskog ambasadora u Londonu Šlomo Argova. Atentat su izvršili članovi palestinske terorističke Abu Nidal grupacije, koja je delovala nezavisno od Palestinske oslobodilačke organizacije (PLO). Nova izraelska invazija je dovela do proterivanja glavnine vođstva i snaga PLO-a iz Libana. PLO je bio primoran da utočište potraži u Tunisu. Sve do 2000. godine Izrael je održavao svoju vojnu prisutnost u južnom Libanu, kada su po naređenju premijera Izraela, Ehuda Baraka, povučene poslednje vojne jedinice.

U decembru 1987.godine palestinski civili su započeli spontani talas demonstracija, štrajkova i drugih oblika otpora prema izraelskoj okupaciji Gaze i Zapadne obale. Ovaj ustanak palestinskih civila je postao poznat pod nazivom Prva intifada (intifada na arapskom znači „otresanje“). Taktike Palestinaca u toku Prve intifade su se sastojale od masovnih demonstracija koje su obuhvatale i gađanje izraelskih bezbednosnih snaga kamenicama. Palestinci su pribegavali i ekonomskim bojkotima, štrajkovima i odbijanjem da plaćaju poreze Izraelu. Izrael je oštro odgovorio na ovu pobunu, a u nastojanjima izraelskih snaga da zaustave proteste tokom 1988.godine je nastradalo između 1.000 i 2.000 palestinskih civila. Savet bezbednosti Ujedinjenih nacija je doneo Rezoluciju 605 kojom je osudio postupke Izraela.

U novembru 1988. godine, na svom samitu u Alžiru, Palestinski nacionalni savet (de facto Skupština Palestine u egzilu) je proglasio nezavisnost Države Palestine u okviru granica određenih UN-ovim planom za podelu Palestine iz 1948. godine. Iste godine (1988.godine) vođa PLO-a Jaser Arafat, na sednici Generalne skupštine UN-a, je izjavio da država Palestina priznaje postojanje Izraela kao države, što je značilo odustajanje od prvobitnog cilja PLO-a, koji je bio uništenje Izraela.

U Madridu su krajem 1991. godine, pod pokroviteljstvom SAD-a i Sovjetskog Saveza, održani prvi izraelsko-arapski pregovori o statusu Palestine, pitanju izbeglica i obustavljanju neprijateljstva. Madridski dogovori nisu doneli konkretni plan rešavanja krize. Ipak, nastavak pregovora u sledećem periodu je doveo do toga da 1993. godine Izrael i PLO razmene pisma o međusobnom priznavanju. Iste godine u Vašingtonu, izraelski premijer Jicak Rabin i palestinski lider Jaser Arafat su potpisali Deklaraciju o principima privremene samouprave tzv. Oslo I sporazum. Ovim sporazumom (Oslo I) je predviđeno uspostavljanje prelazne samouprave u pojasu Gaze i Zapadne obale, izbor privremenog Saveta palestinskog naroda, kao i povlačenje izraelskih trupa iz pojasa Gaze i okoline grada Jerihona na Zapadnoj obali. Predviđeno je i da će u roku od pet godina (do 1998.godine) bprivremene institucije biti zamenjene stalnim. Pitanja Jerusalima, izbeglica, bezbednosna pitanja, kao i pitanja graničnih odnosa su odložena za fazu pregovora o stalnom statusu, koja je trebala da počne za vreme prelaznog perioda.

U Egiptu 1995. godine, potpisan je Oslo II sporazum, kojim je regulisana druga faza mirovnih dogovora zacrtanih u Oslo I deklaraciji. Oslo II sporazum je predviđao povlačenje svih izraelskih snaga sa palestinskih teritorija do početka 1996. godine, kao i podelu Zapadne obale na tri oblasti: A, B i C oblast. U oblasti „A“ punu civilnu i bezbednosnu kontrolu vrše Palestinci, u oblasti „B“ civilnu kontrolu vrše Palestinci, ali postoji udružena izraelsko-palestinska bezbednosna kontrola ove teritorije, dok je oblast „C“ bila pod potpunom kontrolom Izraela. Oblasti A i B obuhvataju šire oblasti oko gradova Tubas, Tulkarm, Nablus i Qalqiliya na severu Zapadne obale, Ramallah i Salfit u centralnom delu Zapadne obale, Jerihon (Jericho) koji se nalazi na istoku Zapadne obale i Hebron, Vitlejem (Bathlehem) na jugozapadnu Zapadne obale.

Sporazum je predviđao i održavanje izbora za Palestinsko nacionalno veće, koje je trebalo da preuzme upravu nad pojasom Gaze i delom Zapadne obale, odakle su se Izraelci povukli. U toku 1996. godine održani su izbori za Palestinski nacionalni savet na kojima je Fatah odneo pobedu. Jaser Arafat je izabran za predsednika palestinske samouprave. Dalji nastavak mirovnog procesa označen je 1998.godine sporazumom postignutim između izraelskog premijera Benjamina Natanjahua i palestinskog predsednika Jasera Arafata o novom povlačenju izraelske vojske i o palestinskoj podršci u zaustavljanju terorističkih napada na Izrael, koje su spovodili radikalni elementi PLO-a.

Ipak, trajno rešenje o pitanjima uprave nad Jerusalimom, o sudbini jevrejskih naselja na Zapadnoj obali i granicama nije i dalje postignuto, što je izazvalo rast nezadovoljstva kod Palestinaca koje je kulminiralo 2000.godine. Uskoro su izbili neredi i u pojasu Gaze i Zapadne obale. Ove demonstracije su izazvale nasilni odgovor Izraela. Nasilje se nastavilo tokom cele 2001. godine, a palestinski teroristi su izvršili niz napada na mete u Izraelu. Izrael je na ove napade odgovorio tako što je 2002-godine pokrenuo vojnu akciju pod nazivom Odbrambeni štit, u okviru koje je ponovo okupirao pojas Gaze i najveće gradove na Zapadnoj obali.

Tokom 2003. godine Izrael je počeo da gradi zid duž linije razdvajanja između Izraela i Zapadne obale. Zid je trebalo da ide isključivo duž linije razdvajanja, ali je na više mesta ušao u palestinsku teritoriju, kako bi obuhvatio jevrejska naselja. Iako osmišljen pod izgovorom zaštite izraelske teritorije od palestinskih militanata, zid je zapravo višestruko otežao život Palestincima, ograničivši njihovu slobodu kretanja. Ujedinjene nacije i međunarodna zajednica su oštro osudila ovaj potez Izraela.

Tokom 2003.godine Izrael je ponovo okupirao severni deo Gaze uključujući i veliki izbeglički kamp Jabalia (Džabalija) sa oko 100 000 stanovnika.

U novembru 2004. godine Jaser Arafat je umro i na poziciji predsednika Palestinske samouprave našao se Mahmud Abas (Mahmoud Abbas). Abas se sastao sa premijerom Izraela, Arielom Šaronom, u februaru 2005.godine, i tada su postigli dogovor o prekidu nasilja. Izraelski parlament je potom potvrdio premijerov plan za povlačenje izraelskih snaga i naseljenika sa severa Gaze. U martu iste godine palestinski militanti su proglasili tahidejah (tahideyah) – zatišje u borbi.

U martu 2006. godine, na izborima za palestinsku Konstitutivnu skupštinu pobedio je Hamas, radikalna islamistička frakcija, koju Izrael označava kao terorističku organizaciju. Hamasova ideologija podrazumeva nepriznavanje države Izrael i prethodnih mirovnih dogovora između palestinskih vlasti i Izraela. Fatah je predlagao Vladu nacionalnog jedinstva, ukoliko Hamas prihvati PLO kao jedinog predstavnika palestinskoga naroda i prihvati ranije mirovne sporazume, što je Hamas odbio. Nakon pobede Hamasa na izborima, u pojasu Gaze se intenziviraju napadi na Izrael. Skoro svakodnevno su sa prostora Gaze ispaljivane rakete na prostor Izraela, na šta je Izrael odgovarao artiljerijskim napadima i slanjem borbenih aviona da napadaju ciljeve u Gazi.

Početkom 2007. godine otpočeli su dogovori između Hamasa i Fataha o formiranju Vlade nacionalnog jedinstva, koja je na kraju i formirana u martu iste godine. Nova Vlada je u svom programu istakla da podržava sve sporazume PLO-a i Izraela, ali nije izričito navela da priznaje Državu Izrael.

Jedinstvo Fataha i Hamasa nije dugo potrajalo. Već u maju 2007. godine dolazi do oružanih sukoba u Gazi između pristalica Fataha i Hamasa. Predsednik palestinske samouprave Mahmud Abas je raspustio Vladu nacionalnog jedinstva. Hamas je nastavio da tvrdi da je on jedini legitimni predstavnik Palestinaca. Kao posledica Hamasovog preuzimanja Gaze, međunarodna zajednica je prekinula finansijsku pomoć Gazi, a Izrael je potpuno zatvorio svoje granice prema ovom delu palestinske teritorije.

U periodu između 2008. i 2009. godine bezbednosnu situaciju u Gazi su obeležili konstantni sukobi između izraelskih vojnih snaga i Hamasa. U decembru 2008.godine izraelske snage su pokrenule vojnu operaciju „ Liveno olovo“. U toku tri nedelje koliko je trajala operacije, nastradalo je preko 1 100 Palestinaca.

U decembru 2009.godine parlamentarni i predsednički izbori u Palestini su odloženi na „neodređen vremenski period“ zbog nemogućnosti postizanja dogovora između Fataha i Hamasa o održavanju jedinstvenih izbora na celoj teritoriji Palestine.

Zapadnu obalu je nastavilo da kontroliše palestinsko rukovodstvo i vlada na čelu sa Salam Fajedom ( Salam Fayyad).
Palestinski predsednik Mahmud Abas je zatražio punopravno članstvo Palestine u Ujedinjenim nacijama 23. septembra 2011. godine.

Istorijsko glasanje u Ujedinjenim nacijama održalo se 29.novembra 2012.godine kada je Palestina prvi put u svojoj istoriji dobila status „države nečlanice“ Ujedinjenih nacija. Palestinu je na sednici UN-a podržalo 138 država članica, dok je samo 9 članica bilo protiv toga da se Palestini odobri ovaj status.

Političko – pravni sistem

Prema sporazumu iz Osla iz 1994.godine koji je postignut između Palestinske oslobodilačke organizacije ( Palestinian Liberation Organisation – PLO) i Izraela uspostavljena je Palestinska samouprava. Palestinska samouprava kao izvršna vlast je predviđeno da upravlja teritorijom Gaze i Zapadne obale do postizanja dogovora o rešavanju konačnog statusa Palestine koji nije postignut do kraja 2012.godine.

Međutim, Zapadna obala je sporazumom iz Osla iz 1994.godine podeljena na tri oblasti sa različitim stepenom ovlašćenja Palestinske samouprave nad ovim delom teritorije. „Oblast A“ je pod punom političkom i bezbednosnom kontrolom Palestinaca, „oblast B“ je pod političkom kontrolom Palestinske samouprave ali bezbednosnu kontrolu vrši Izrael, dok je „oblast C“ pod potpunom kontrolom Izraela. Oblasti A i B obuhvataju šire oblasti oko gradova Tubas, Tulkarm, Nablus i Qalqiliya na severu Zapadne obale, Ramallah i Salfit u centralnom delu Zapadne obale, Jerihon (Jericho) koji se nalazi na istoku Zapadne obale i Hebr