PDF COI Somalija 2012

Službeno ime

Savezna Republika Somalija: (eng: Federal Republic of Somalia, som: Jamhuuriyadda Federaalka ee Soomaaliya, arb: جمهورية الصومال الفدرالية)

Državni praznici

Državni praznici koji se proslavljaju u Somaliji su: 1.maj – Dan rada, i Osnivanje Somalijske Republike koji se proslavlja 1. jula.

Praznici koji se proslavljaju u Somalilendu su: 1.maj-Dan rada, 26. jun- Dan nezavisnosti Somalilenda.

Datumi proslavljanja verskih praznika variraju, jer islamski kalendar ima 354 umesto 365 dana. Islamski praznici koji se proslavljaju u Somaliji su: Rođenje proroka Muhameda (Mawlid Nabi), Vazezenje proroka Muhameda (Miraaj Nabi), Kraj meseca Ramazana (Eid ul- Fitr), Praznik žrtvovanja (Eid al Adha), muslimanska Nova godina, i praznik Ašura (mučeništvo Imam Huseina).

Verski praznici koji se proslavljaju u Somalilendu su: Vazezenje proroka Muhameda (Miraaj Nabi), Kraj meseca Ramazana (Eid ul- Fitr), Praznik žrtvovanja (Eid al Adha), muslimanska Nova godina.

Geografski položaj

Somalija se nalazi u istočnoj Africi i ima sledeće geografske koordinate: 10º N (sever) i 49º E (istok).

Somalija zauzima važnu stratešku lokaciju na Rogu Afrike, uz prilaz Bab el Mandeb moreuzu i ruti kroz Crveno more i Suecki kanal. Graniči se sa Adenskim zalivom na severu, Indijskim okeanom na istoku, sa Džibutijem na severozapadu, Etiopijom i Kenijom na zapadu.

Ukupna površina Somalije iznosi 637 657 km2. Dužina somalijske obale iznosi 3 025 km i predstavlja najdužu obalu Afrike.

U okviru teritorije Somalije nalaze se dve de facto nezavisne oblasti – Somalilend i Puntland.

Severni deo Somalije je u maju 1991. godine proglastio nezavisnost. Ova teritorija na krajnjem severozapadu Somalije danas čini samoproglašenu, de facto, suverenu državu – Republiku Somalilend. Somalilend obuhvata regione Awdal, Woqooyi Galbeed, Togdheer, Sanaag i Sool. Somalilend nije međunarodno priznat kao država ali se nalazi van kontrole vlasti somalijske Vlade i funkcionise kao posebna nezavisna drzava.

Druga faktički nezavisna oblast u Somaliji – Puntland je proglasio autonomiju 1998.godine. Puntland se nalazi u severoistočnom delu Somalije u provinciji Nugal (Nugaal). Regioni koje obuhvata Puntland su Bari, Nugaal i severni Mudug. Za razliku od Somalilenda, Puntland ne traži potpunu nezavisnost od Somalije. Prema Ustavu Puntlanda iz 2012. godine, Puntland je sastavni deo Somalije i ima obavezu da obnovi i održi jedinstvo sa Somalijom na osnovama federalnog sistema. Međutim uzimajući u obzir da od 1991.godine Somalija nema efkasnu vladu koja funkcioniše na čitavoj teritoriji zemlje, pa tako ni na teritoriji Puntlanda, ova oblast faktički funkcioniše nezavisno od centralnih i južnih delova Somalije.

Glavni grad Somalije je Mogadiš (Mogadishu). Ostali veći gradovi u zemlji su Beledvejn (Beledweyne), Kismajo (Kismayo), Baidoa, Javhar (Jawhar), Marka (Merca).

Glavni grad Somalilenda je Hargeisa, a glavni grad Puntlanda je Garov (Garowe). Ostali veći gradovi u Somalilendu su: Berbera, Burko (Burco) i Borama. Veći gradovi u Puntlandu su: Bosaso (Bosasso) i Galkasio (Galkacyo).

Somalijski teren se uglavnom sastoji od platoa, ravnica i uzvišenja koji se nalaze u centralnim i južnim delovima zemlje. Međutim, na krajnjem severu Somalije se nalaze nepristupačne Karkar (Karkaar) planine. Najviši vrh Somalije je Šimber Beris (Shimber Berris) sa visinom od 2 407 m.

Južnim delom Somalije dominiraju samo dve stalne reke (reke koje tokom čitave godine imaju određeni nivo vode) – Juba (Jubba) i Šabele (Shabele).

Klima Somalije je većinom pustinjska. U Somaliji tokom godine preovladava toplo vreme. Srednja dnevna temperatura u Somaliji se kreće od 30 do 40°C, osim na višim nadmorskim visinama i duž istočne obale Somalije, gde se oseća uticaj hladne obalske struje i gde su temperature obično od 5 do 10 °C niže od onih u unutrašnjosti zemlje. Najtopliji meseci tokom godine su od februara do aprila.

Usled blizine Somalije ekvatoru, tokom godine nema mnogo varijacija u klimi. Međutim, dešavaju se poneke nepredvidive padavine.

U Somaliji postoje 4 godišnja doba. Od decembra do marta je Džilal (Jiilaal), najteža sušna sezona u toku godine. Od aprila do juna traje glavna kišna sezona – Gu, koja transformiše posebno centralni deo zemlje iz pustinje u pašnjake sa bujnom vegetacijom. Od jula do septembra je druga sušna sezona – Haga (Xagaa). Od oktobra do decembra traje najkraća kišna sezona – Dair (Dayr).

Tangambili periodi su topli i vlažni periodi koji traju između dva monsuna (oktobar-novembar i mart-maj), i ovo su jedini kišni periodi u Somaliji.

Vremenska zona: Somalija je tri sata ispred vremena po Griniču (GMT/UTC + 03:00). (Srbija je jedan sat ispred vremena po Griniču – GMT/UTC + 01:00).

Stanovništvo

Poslednji popis stanovništva u Somaliji je obavljen 1975. godine, a jako malo informacija sa tog popisa je objavljeno. Neke od informacija koje su objavljene su: broj stanovnika Somalije 1975.godine je iznosio 3, 3 miliona stanovnika, oko 60 % stanovništva Somalije su činile nomadska plemena, koja su menjala mesto boravka u zavisnosti od sezonskih migracija.

Opšte prisutna bezbednosna nesigurnost u Somaliji onemogućava pribavljanje novih preciznijih podataka o stanovništvu, iako je stanovnistvo kroz prethodne ratove i dugogodisnju i trenutnu nestabilnu bezbednosnu situaciju u velikoj meri pretrpelo promene u broju, etničkom i geografskom sastavu u odnosu na poslednji popis.

Populacija Somalije se usled ovih okolnosti određuje grubim procenama, prema kojima ona iznosi od 9.5 miliona do 10 miliona stanovnika, od kojih je 2 miliona stanovnika nastanjeno u Somalilendu (de facto nezavisna oblast koja je samoproglasila nezavisnost u odnosu na Republiku Somaliju).

Preovlađujuća većina stanovništva Somalije su Somalijci (u Somaliji postoji snažna nacionalna svest, pa se građani orijentisu kao Somalijci), zatim pripadnici naroda Bantu i Arapi.

Somalijci (koji čine oko 85% stanovništva Somalije) su organizovani u klanove i među kojima se kao dva najveća razlikuju porodični klanovi Digil i Rahanwayn. Pripadnici ovih klanova uglavnom naseljavaju predeo između reka Juba (Jubba) i Šebele (Shebelle) na jugu zemlje.

U klanove koji su od najvećeg ugleda, tj. koji su “plemeniti” spadaju 4 klana: Darod, Dir, Hawiye i Isaaq. Pripadnici klana Darod većinom žive na severu Somalije, dok se manji deo pojavljuje i u regionu Gedo, na jugozapadu Somalije. Pripadnici klana Dir naseljavaju severozapadne i centralne delove Somalije. Pripadnici klana Hawiye naseljavaju centralne i južne delove Somalije.

Pripadnici klana Isaaq žive u Somalilendu, faktički nezavisnoj državi.

Pripadnici Bantu naroda čine najveću manjinsku grupu u Somaliji, koja broji oko 900 000 ljudi. Bantu narod (takođe poznati i kao Đžerir, Goša ili Mušungi narod) živi uglavnom u južnom delu zemlje, u blizini reka Juba i Šabele. Postoji šest glavnih Bantu plemena u Somaliji: Magindo, Makuo, Manyasa, Yao, Zalamo i Zigua pleme. Gotovo svi pripadnici Bantu naroda su muslimani.

Pripadnici ostalih etničkih manjina u Somaliji su Bajuni, Etiopljani, Indijci, Persijanci, Italijani, Britanci, Benadiri, Bravanesi, Svahili, Tumali, kao i pripadnici grupa: Yibir, Yaxar, Madhiban, Hawrarsame, Muse Dheryo, Farawaqub i Gabooye.

Prosečan procenjeni životni vek stanovnika Somalije iznosi 50.8 godina; za muškarce prosečan životni vek iznosi 48.8 godina, a za žene iznosi 52.8 godina.

Religija

Dominantna religija u Somaliji je islam, tj. većina Somalijaca su muslimani, suniti.

Najveći broj Somalijaca pripada šafi (Shafi’i) islamskoj školi u okviru sunitskog ogranka islama.

Manje od 1% stanovništva Somalije su hrišćani, sa ne više od 1000 vernika.

U Somaliji ne postoji jevrejska zajednica.

Prema Ustavu Somalije iz 2012.godine svako ima pravo da slobodno ispoveda svoju veru. Ipak, Ustav Somalije definiše islam kao zvaničnu državnu religiju. Prema njemu, nijedna druga religija se ne može propagirati u zemlji i nijedan zakon koji nije u skladu sa šerijatskim pravom se ne može usvojiti.

Somalilend i Puntland, dve faktički nezavisne oblasti, takođe propisuju islam kao zvaničnu religiju. Somalilend i Puntland u svojim Ustavima zabranjuju otpadništvo od vere, kao i propagiranje druge religije osim islama. Takođe, u oba entiteta zabranjen je prelazak iz islama u drugu veru.

Jezik

Somalijski jezik je zvanični jezik u zemlji, a u upotrebi su još i arapski, italijanski i engleski jezik.

Somalijski jezik ima nekoliko dijalekata: standardni ili severni somalijski je najrasprostranjeniji, i govori se na prostoru severne, istočne i jugozapadne Somalije pomorski somalijski govori se na Banaadir obali, regionu na jugoistoku Somalije; centralni somalijski govori se u međurečnoj oblasti (predeo između reka Juba (Jubba) i Šebele (Shebelle) na jugu zemlje), uključujući i u gradu Mogadišu.

Pripadnici Bantu naroda koji žive na jugu Somalije govore mai (Maay) dijalektom somalijskog jezika

Engleski i italijanski jezik koristi relativno mali broj (manje od 10%) urbanog stanovništva Somalije. Na univerzitetskom nivou, govore se somalijski i italijanski. Na svim nižim obrazovnim nivoima koristi se somalijski. Arapski jezik se u Somaliji koristi u verskim kontekstima.

Prema Ustavu Somalilenda somalijski jezik je službeni jezik Somalilenda. Prema Ustavu Puntlanda somalijski jezik je zvanični jezik Puntlanda.

Privreda i ekonomija

  Uprkos nedostatku efikasne vlasti u zemlji, Somalija ima relativno zdravu neformalnu ekonomiju.

Ekonomija Somalije se u najvećoj meri zasniva na stočarstvu, firmama za transfer novca i telekomunikacijama. Prihodi od piratstva takođe predstavljaju neformalni prihod Somalije.

Poljoprivreda je najvažniji sektor somalijske privrede. Stočarstvo čini oko 40% bruto domaćeg proizvoda (BDP) i više od 50% ukupnih prihoda od izvoza u Somaliji.

Od ukupne površine Somalije obradivo je 13% zemljišta, a zasejano je tek 2%.

Od poljoprivrednih proizvoda u Somaliji najviše se proizvode riba, banane, kukuruz, šećer, ali i pirinač, mango, susam, pasulj. U okviru stočarstva u Somaliji se gaje goveda, kamile, ovce i koze. Somalija najviše svojih proizvoda izvozi u Ujedinjene Arapske Emirate (oko 50%), Jemen (oko 19%) i Oman (12-13%). Somalilend najviše izvozi u Etiopiju.

Osnovni proizvodi koji se izvoze iz Somalije su stoka, obrađena životinjska koža, riba, ugalj i banane. Uvozi se najviše šećer, kineska šećerna trska, kukuruz, qat (biljka koja se koristi za čaj) i mašine, ali i žitarice, životinjska i biljna ulja, naftni derivati i građevinski materijal. Najveći uvoz Somalija ostvaruje iz Džibutija, Indije, Kenije, Pakistana, Kine, Omana, Ujedinjenih Arapskih Emirata i Jemena.

Somalijiski industrijski sektor je skroman, i zasniva se na obradi poljoprivrednih proizvoda. Industrija Somalije obuhvata preradu šećera i izradu tekstila.

Somalijski sektor usluga je, za razliku od industrije, dosta razvijen. Najznačajniji je sektor telekomunikacija. Telekomunikacione kompanije pružaju bežične usluge u većini gradova u Somaliji i nude najnižu cenu međunarodnih poziva na celom afričkom kontitentu.

U Somaliji ne postoji formalni bankarski sektor. Usled toga, širom zemlje niču firme za pružanje usluga transfera novca i doznaka. Vrednost doznaka u Somaliji iznosi oko milijardu dolara (USD) na godišnjem nivou i Somalijci su veoma zavisni od doznaka koje dobijaju iz inostranstva.

Centralna banka Somalije predstavlja zvanični monetarni autoritet. Ona je ponovo uspostavljena 2009. godine, posle civilnog rata 1991. godine.

Oko 43% somalijske populacije živi ispod granice siromaštva, što znači sa manje od 1$ na dan.

Zvanična valuta u Somaliji je somalijski šiling (SoSh). Pored somalijskog šilinga u Somaliji je i američki dolar široko rasprostranjen kao sredstvo plaćanja.

Vrednost somalijske valute: 1 somalijski šiling (SOS ) = 0.000615390 američkih dolara (USD), ili 1 euro (EUR) iznosi 1, 896.85 somalijska šilinga (SOS).

Somalilend ima svoju valutu – somalilendski šiling (SolSh), koja nije priznata nigde osim unutar Somalilenda, te tako nije moguće utvrditi vrednost njegove valute.

Istorijstko-politički razvoj   

Tokom kolonijalnog perioda (1891-1960 godine) Somalijci su bili podeljeni među pet malih država: britanskog Somalilenda (severni i centralni deo zemlje), francuskog Somalilenda (istočni i jugo-istočni deo), italijanskog Somalilenda (južni deo), etiopijskog Somalilenda (Ogaden) i deo koji se nazivao Severnom granicom (Northern Frontier District–NDF) sa Kenijom.

Somalija je stekla nezavisnost 1960. godine, kada se britanski Somalilend udružio sa italijanskom Somalijom i formirana je nezavisna Republika Somalija.

Aden Abdulah Osman Dar (Aden Abdullah Osman Daar) je izabran za prvog predsednika Somalije u julu 1960. godine.

Na izborima održanim 1967. godine, Abdi Rašid Ali Šermarke (Abdi Rashid Ali Shermarke) pobeđuje Aden Abdulah Osman Dara i postaje novi predsednik Somalije.

U Somaliji se 1969. godine odigrao puč koji je predvodio Mohamed Said Bare (Mohamed Said Barre). Njegova vladavina, koja je nakon tog puča usledila, bila je autoritarna socijalistička vladavina praćena progonom, mučenjem i hapšenjem političkih protivnika i disidenata.

Završetak Hladnog rata je dramatično uticao na prilike u Somaliji. Sa opadanjem interesovanja zapadnih sila za Somaliju iz zemlje je povučena i velika količina strane pomoći, posebno od strane Sjedinjenih Američkih Država, Saudijske Arabije i zemalja zapadne Evrope. Bez sredstva kojim bi održavao svoju politiku predsednik Bare je izgubio kontrolu nad zemljom i njegov režim je okončan od strane oružanih opozicionih grupa početkom 1991.godine. Opozicione oružane grupe koje su predvodile pobunu u Somaliji su Somalijski demokratski front za spasenje (Somali Salvation Democratic Front), Ujedinjeni kongres Somalije (United Somali Congress), Nacionalni pokret Somalije ( Somali National Movement). Mnoge od ovih grupa su započele međusobno da se nameću za vlast nakon pada Bareovog režima.

Posle pada Siad Barea 1991.godine Somalija je skliznula u krvavi građanski rat, u previranja i unutrašnje borbe različitih milicija. Od tada u Somaliji ne postoji funkcionalna Vlada i stanovnistvo pati usled stalnog građanskog rata.

U toku 1991. i 1992. godine u Somaliji je usled gladi i unutrašnjih borbi poginulo oko 300 000 ljudi, što je iniciralo formiranje humanitarne misije Ujedinjenih nacija u Somaliji.

Počev od 1993. godine UN su ulagale napor kako bi se ublažila teška humanitarna situacija u Somaliji (najviše na jugu zemlje). Međutim UN su se povukle iz Somalije 1995. godine zbog pretrpljenih značajnih ljudskih gubitaka. u stalnim borbama sa somalijskim milicijama.

U Džibutiju je 2000. godine održana somalijska Nacionalna mirovna konferencija (Somalia National Peace Conference – SNPC), na kojoj su učestvovali brojni predstavnici građana, intelaktualci, plemenski i verski lideri i pojedinci iz poslovnog sveta, kao što su vlasnici kapitala. koja je rezultirala formiranjem prelazne Vlade, prve somalijske Vlade oformljene nakon 1991. godine, poznate kao Prelazna nacionalna vlada (Transitional National Government – TNG).

Takođe, u Džibutiju je u avgustu 2000. godine od strane plemenskih starešina i visokih funkcionera Somalije za predsednika Somalije izabran Abdulkasim Salat Hasana (Abdulkassim Salat Hassan).

S obzirom da somalijska Prelazna nacionalna vlada (TNG) nije uspela da uspostavi adekvatnu bezbednost ili vladavinu institucija u zemlji, Vlada Kenije je pod okriljem Međuvladine uprave za razvoj (Intergovernmental Authority on Development – IGAD), povela naknadni mirovni proces koji je zaključen u oktobru 2004. godine u glavnom gradu Kenije, Nairobiju.

Kao rezultat mirovnog procesa iz Nairobija, 2004. godine u je Somaliji formirana Prelazna savezna skupstina), koja je u oktobru 2004.godine za novog predsednika Somalije izabrala Abdulahi Jusuf Afmeda (Abdullahi Yusuf Ahmed) na petogodišnji mandat.

U isto vreme, u novembru 2004. godine je formirana druga somalijska prelazna Vlada poznata pod nazivom Prelazna savezna vlada ili TFG (Transitional Federal Government).

Stvaranje Prelazne savezne vlade – TFG je bilo zasnovano na Prelaznoj saveznoj povelji (Transitional Federal Charter –TFC) usvojenoj u somalijskoj skupštini u novembru 2004.godine , u kojoj je bio predviđen petogodišnji mandat za Vladu, koji bi doveo do uspostavljanja novog Ustava Somalije i prelaska na predstavničku Vladu posle nacionalnih izbora koji bi bili održani posle okončanja tranzicionog perioda. (pod predstavničkom Vladom se podrazumeva parlamentarna Vlada koja odgovara Skupštini koju je izabrao narod)

Ubrzo nakon formiranja Prelazne savezne vlade (TFG) krajem 2004. godine, unutar iste Vlade su se pojavile podele između njenih pristalica i saveza islamskih i plemenskih lidera.

U međuvremenu, Zajednica islamskih sudova (ICU) koja je predstavljaja široku koaliciju islamista, se pojavljuje kao dominantna opoziciona politička sila u Mogadišu, a koja je tokom 2006.godine uspostavila kontrolu i nad većim delom južne Somalije. Zajednica islamskih sudova (ICU) je predstavljala udruženje religijskih sudova. Religijski sudovi su bili veoma uticajni u Mogadišu, jer su obezbeđivali sudstvo i zaštitu građanima, posebno uzimajući u obzir da od 1991.godine nije bilo uspostavljene druge funkcionalne vlasti u zemlji. ICU snage su tako uspostavile neku vrstu sigurnosti i reda u oblastima pod svojom kontrolom (veći deo južne Somalije, uključujući gradove Jovhar, Kismajo, Beledvejn i prestonicu Mogadiš). Međutim, red koji su oni uveli je bio zasnovan na striktnom tumačenju islamskog prava i strogoj primeni šerijata uz česte povrede ljudskih prava.

Zajednica islamskih sudova (ICU) je imala i bliske kontakte sa radikalnim islamističkim grupama u drugim zemljama, pa je međunarodna zajednica postala zabrinuta da bi Somalija mogla da padne u ruke radikalnim islamistima povezanim sa terorističkim grupama kao što je Al Kaida. Između ostalih jedna od pobunjeničkih grupa bila je i Al Šabab, koji je predstavljao radikalnu frakciju ICU. Al Šabab je militantna islamistička grupa, povezana sa Al Kaidom, koja se preuzela delove teritorije u južnoj i centralnoj Somaliji 2006. godine.

Prelazna savezna vlada (TFG) se 2006.godine povukla iz glavnog grada Mogadiša u grad Baidoa, jer je ICU držala kontrolu nad Mogadišom. Time je dodatno oslabljena moć TFG u odnosu na ICU koji je tokom 2006.godine kontrolisao najveći deo centralne i južne Somalije.

Snage Etiopije potpomognute UN snagama, ušle su u Somaliju u decembru 2006. godine, kako bi podržale snage Prelazne savezne vlade Somalije (TFG) i kako bi svrgnule sa vlasti Zajednicu islamskih sudova (ICU). To je primoralo Islamiste na napuštanje Mogadiša i povlačenje na krajni jug zemlje. Već tokom januara 2007. godine TFG snage potpomognute etiopijskim snagama su kontrolisale većinu južno-centralne Somalije, uključujući i glavni grad Mogadiš.

Odlazak Islamističkih (ICU) snaga iz Mogdiša 2007.godine je izazvalo pobunu različitih grupa protiv Vladinih (TFG) snaga podržanih od strane Etiopije. Između ostalih jedna od pobunjeničkih grupa bila je i Al Šabab, koji je predstavljao radikalnu frakciju ICU.
Kao reakciju na novu pobunu u Somaliji, Afrička unija je 2007. godine poslala u Mogadiš svoje mirovne snage, poznate kao Misija Afričke unije u Somaliji (African Union Mission in Somalia – AMISOM).

U međuvremenu, predsednik Somalije, Abdullahi Yusuf Ahmed, je krajem 2008.godine podneo ostavku, posle njegovog neuspelog pokušaja da smeni somalijskog premijera Nur Hasan Huseina (Nur Hassan Hussein), usled toga što nije uspeo da obezbedi bezbednost u zemlji.
Usled nemogućnosti Prelazne vlade da uspostavi mir u Somaliji, u Džibutiju su 2008. godine organizovani razgovori između Prelazne federalne vlade Somalije (TFG) i opozicione Alijanse za ponovno oslobođenje Somalije (Alliance for the Re-Liberation of Somalia –ARS). Ovi pregovori doveli su do podele vlasti u zemlji i udvostručavanja Prelazne savezne skupštine (TFA) i dogovora da će etiopijske trupe napustiti Somaliju u roku od 120 dana.

Nakon formiranja TFG – ARS Vlade nacionalnog jedinstva koju je sačinjavala koalicija bivših članova Prelazne savezne skupštine i Alijanse za ponovno oslobođenje Somalije, u januaru 2009. godine etiopijske nacionalne snage povukle su se iz Somalije. To je dovelo do preuzimanja Baidoa i drugih gradova širom zemlje od strane Al Šababa i vojna kontrola TFG u južnoj i centralnoj Somaliji je ponovo značajno oslabila.

U isto vreme, Parlament Somalije je izabrao u januaru 2009. godine Šeik Šarif Ahmeda (Sheikh Sharif Ahmed) za predsednika zemlje.

Iste godine (2009.godine) Prelazni savezni parlament (TFP) je produžio svoj mandat do 2011. godine. Takođe, TFP je proširen na 550 mesta, uključujući 200 članova Alijanse za ponovno oslobođenje Somalije (Alliance for Re-libiration of Somalia – ARS) i 75 mesta za građane.

U međuvremenu teroristička organizacija Al Sabab se reorganizovala, prikupila snage, pregruposala se i onda se vratila jača nego ikada. Al Šabab je započeo napad na Mogadiš u maju 2009. godine i ubrzo posle toga uspostavio je kontrolu nad većim delom grada, dok su samo mali delovi Mogadiša ostali pod kontrolom snaga Prelazne savezne vlade (TFG). Tokom 2009.godine Al Šabab je imao kontrolu nad centralnim i južnim delovima Somalije, uključući i kontrolu nad Mogadišem.

Snage Al Šababa povukle su se iz Mogadiša u avgustu 2011. godine, nakon meseci borbe sa bezbednosnim snagama TFG i pripadnicima misije Afričke unije u Somaliji (AMISOM), međutim i dalje su zadržali kontrolu nad većinom delova centralne i južne Somalije.

Pritisak na Al Šabab se nastavio i krajem 2011.godine od strane snaga Prelazne savezne vlade Somalije i savezničkih snaga (Misije afričke unije u Somaliji), ulaskom kenijskih i etiopijskih snaga u Somaliju sa ciljem suzbijanja Al Šababa. Vojne operacije u cilju suzbijanja Al Sababa posebno u centralnim i južnim delovima zemlje su se odvijale i početkom 2012.godine. Mnogi gradovi i oblasti u centralnoj i južnoj Somaliji su tokom 2011.godine oslobođeni od snaga Al Šababa, mađu kojima su Mogadiš, Baidoa, Beletweyn, El Buur i Gedo, i kontrolu nad njima su uspostavile snage Prelazne savezne vlade Takođe tokom maja/juna 2012. godine gradovi Afgoye i Afmadow su takođe preuzeti od Al Šababa i stavljeni pod kontrolu snaga Prelazne vlade. Krajem septembra 2012. godine od Al Šababa je oslobođena i strateški važna luka Kismajo (Kismayo), koja se nalazi na krajnjem jugu Somalije.

Međutim, kontrolu nad većim delom južne i centralne Somalije (sa izuzetkom prethodno pomenutih gradova) tokom 2011. i 2012.godine i dalje su držali pripanici Al Šababa. Al Šabab je tokom 2012.godine nastavio da kontroliše region Jube koji se nalazi na jugoistoku Somalije kao i regione Bay i Bakol koji se nalaze u centrenom delu Somalije. Al Šabab je tokom 2012.godine takođe kontrolisao severni deo centralne Somalije na granici sa autonomnim regionom Puntland.

Osim bezbednosne situacije uzrokovane sukobima bezbednosnih snaga Prelazne savezne vlade sa Al Šababom, na proces uspostavljanja delotvornih institucija u Somaliji negativno utiče i široko rasprostranjena korupcija i sukobi unutar Prelazne savezne vlade. To je uzrokovalo da somalijski premijer Omar Abdirashid Ali Sharmarke u septembru 2010.godine podnese ostavku. Njegova zamena, Mohamed Abdullahi Mohamed, našao se u sedištu spora između predsednika Šarifa i predsednika Parlamenta oko produžetka mandata institucija TFG koji su isticali u avgustu 2011. godine. Naime, u februaru 2011. godine Prelazna savezna vlada Somalije (TFG) je produžila svoj mandat za još 3 godine.

Međutim, TFG je ipak pristala u junu 2011. godine da ograniči svoj mandat na još 12 meseci, kao deo Kampala sporazuma. Kampala sporazumom, iz juna 2011. godine, je predviđen “plan za okončanje tranzicionog perioda” (“roadmap to end the transition”) do 20. avgusta 2012. godine do kada je predviđeno usvajanje novog Ustava Somalije i uspostavljanje institucija Savezne vlade i Saveznog parlamenta. Kampala sporazum je formalno usvojen 6. septembra 2011. godine u Mogadišu. Da bi se obezbedilo sprovođenje “plana za okončanje tranzicionog perioda” potpisnici Kampala sporazuma su se ponovo sastali od 21. do 23. decembra 2011. godine na Garoowe konferenciji (Garoowe I, nazvana po administrativnom centru Puntlanda, gdje je konferencija održana), na kojoj su dogovorene ustavne i parlamentarne reforme i zakazani izbori za predsednika zemlje i predsednika Skupštine do avgusta 2012. godine. Ovi principi su precizirani na drugoj konferenciji održanoj od 15. do 17. februara 2012. godine (Garoowe II).

Kao rezultat plana za okončanje tranzicionog perioda Ustavotvorna skupština usvojila je novi Ustav Somalije 1. avgusta 2012. godine. Ubrzo nakon toga formirana je Savezna vlada Somalije čime je prestala funkcija Privremene prelazne vlade Somalije. Proces tranzije u Somaliji je formalno završen u septembru 2012. godine, kada su plemenske starešine imenovale 275 novih članova Parlamenta, koji je zamenio Prelaznu saveznu Skupštinu (TFP). Somalijski Parlament je 10. septembra 2012. godine izabrao Hasan Šeik Mohamuda (Hassan Sheikh Mohamud) za predsednika Somalije. Predsednik Mohamud je 06. oktobra 2012. godine imenovao Abdi Farah Širdon Saida (Abdi Farah Shirdon Saaid) za novog premijera Somalije.

Međutim, uprkos formalnom uspostavljanju Savezne vlade i Parlamenta kao institucija centralne vlasti Somalije, oni nemaju kontrolu nad većim delom teritorije Somalije. Naime Al Šabab je tokom 2012.godine imao kontrolu nad većim delom centralne i južne Somalije. (videti odeljak: Istorijsko politički razvoj, str. 24)

Faktiči nezavisne oblasti:

U maju 1991.godine, Severni deo Somalije je proglasio nezavisnu Republiku Somalilend, koji obuhvata regione Awdal, Woqooyi Galbeed, Togdheer, Sanaag i Sool, tj. teritoriju bivšeg britanskog Somalilenda.

Iako Somalilend i dalje nije međunarodno priznat, ovaj entitet je, za razliku od ostatka Somalije, zadržao stabilnost i nastavlja napore da uspostavi ustavnu demokratiju, što uključuje i održavanje opštinskih, parlamentarnih i predsedničkih izbora. Somalilend se nalazi van kontrole vlasti somalijske Vlade i funkcionise kao posebna nezavisna drzava.

Oblast Puntland koja se nalazi u severoistočnom delu Somalije je proglasio autonomiju 1998. godine. Puntland obuhvata regione Bari, Nugal, Mudug, Ayn, Karkar. Za razliku od Somalilenda, Puntland ne traži potpunu nezavisnost od Somalije, već samo autonomiju unutar Somalije, zasnovanu na federalnom uređenju. Međutim, kako u Somaliji od 1991.godine nema uspostavljene centralne vlasti faktički region Puntlanda funkcioniše nezavisno od ostatka Somalije, ima svoj Ustav, i institucije-Parlament i Vladu.

Političko-pravni sistem

Centralna vlast:

Somalija je zvanično podeljena na 18 regiona (gobolada), koji su podeljeni na okruge. Regioni su: Jubbada Hoose, Jubbada Dhexe, Gedo, Bay, Bakool, Shabeellaha House, Banaadir, Shabeellaha Dhexe, Hiiraan, Galguduud, Mudug, Nugaal, Bari, Sool, Sanaag, Togdheer, Woqooyi Galbeed, Awdal.

Faktičko stanje u Somaliji je takvo da je sever zemlje podeljen između faktički nezavisnih regiona: Puntlanda (koji sebe smatra autonomnom državom) i Somalilend (samoproglašene ali nepriznate suverene države). U centralnoj Somaliji, postoji još jedan regionalni entitet – Galmudug, koji je nastao južno od Puntlanda. Galmudug, kao i Puntland ne traži odvajanje od Somalije, već za sebe traži autonomiju unutar Savazne Republike Somalije.

Centralnu vlast u Somaliji čini Prelazna savezna vlada (TFG) sa sedištem u Mogadišu. Funkcija Prelazne savezne vlade je prestala u septembru 2012.godine, nakon što je izabran novi sastav Vlade Somalije. (videti odeljak. Istorijsko politički razvoj, strana 26)

U Somaliji nije postojala efikasna Vlada od 1991. godine, tj od tada ne postoji efikasna vlast koja ima kontrolu nad teritorijom Somalije. Prelazna savezna Vlada (TFG) i njen prethodnik TNG (Prelazna nacionalna vlada) su predstavljale Somaliju u UN, Ligi arapskih država, Afričkoj Uniji i zajednici Sahelo-Saharskih država. Međutim, faktičko stanje je da su obe vl